Gloriana & Ριπήτ

Υπάρχει μια παραπληροφόρηση και άγνοια σχετικά με τις νόσους που μεταδίδουν τα κατοικίδια ζώα στους ανθρώπους με αποτέλεσμα να προκαλείται πολλές φορές πανικός, άγχος και ταραχή άνευ σημασίας και λόγου.

Οι ασθένειες που μεταδίδει ένα κατοικίδιο στον άνθρωπο είναι ελάχιστες και με τη στοιχειώδη υγιεινή εκμηδενίζεται η πιθανότητα μετάδοσής τους.

Νόσος από γρατζούνισμα γάτας (Μπαρτονέλλωση)

Είναι η πιο συνηθισμένη. Το αίτιο είναι ο μικροοργανισμός Bartonella henselae που απομονώνεται αρκετά συχνά στα νύχια υγιών γάτων (και ειδικά στα γατάκια!). Η μετάδοση μεταξύ των γάτων γίνεται με τους ψύλλους.

Η Μπαρτονέλλωση στον άνθρωπο, χαρακτηρίζεται από διογκωμένα λεμφογάγγλια (γύρω από το κεφάλι, τον λαιμό, και τις μασχάλες) μετά από γρατζούνισμα ή δάγκωμα γάτας. Μερικές φορές τα διογκωμένα λεμφογάγγλια συνοδεύονται από πυρετό, πονοκέφαλο, κούραση, ανορεξία και πόνο στο μυϊκό σύστημα και τις αρθρώσεις.

Οι ενήλικες με φυσιολογικό αμυντικό σύστημα γίνονται καλά χωρίς η Μπαρτονέλλωση να τους αφήσει προβλήματα αν και χρειάζονται αρκετοί μήνες μέχρι να εξαφανιστεί εντελώς η νόσος. Άνθρωποι, όμως, με προβληματικό ανοσοποιητικό σύστημα είναι δυνατόν να υποστούν πολύ σοβαρές ακόμη και θανατηφόρες επιπλοκές.

Δάγκωμα γάτας

Τα βακτήρια στο στόμα της γάτας και ειδικά η Παστερέλλα (Pasteurella multocida), μπορούν να προκαλέσουν στην περιοχή του δαγκώματος μόλυνση και να δημιουργήσουν επώδυνο πρήξιμο και απόστημα.

Η πληγή από δάγκωμα να πλένεται προσεκτικά. Αν παρατηρήσετε πρήξιμο, πόνο, ή μόλυνση ζητήστε -χωρίς καθυστέρηση- ιατρική φροντίδα. Η προστασία σας (με εμβόλιο) για τον Τέτανο είναι κάτι πολύ σπουδαίο και πρέπει να το συζητήσετε με τον γιατρό σας.

Εντερικά παράσιτα-Εχινόκοκκος.

Μερικά εντερικά παράσιτα της γάτας όπως οι ασκαρίδες (Toxocara cati), οι ταινίες (Dipylidium caninum, Echinococcus multilocularis), τα αγκυλόστομα (Ancylostoma braziliense, Ancylostoma tubaeforme, Uncinaria stenocephala) και το ραβδιτίδιο (Strongyloides stercoralis) μπορούν να προκαλέσουν νόσο στους ανθρώπους.

Η μόλυνση των ανθρώπων συμβαίνει αν έρθουν σε επαφή με παράσιτα που βρίσκονται σε περιβάλλον μολυσμένο με κόπρανα γάτας ή αν φάνε κατά λάθος μολυσμένους ψύλλους. Τα παιδιά είναι σε αυξημένο κίνδυνο όταν παίζουν σε μολυσμένο με κόπρανα χώμα γιατί βάζουν τα δάχτυλά τους στο στόμα.

Αν καταπιούν αβγά ασκαρίδων είναι δυνατόν να συμβεί σπλαχνική μετανάστευση λαρβών: σοβαρή νόσος που προσβάλλει τα μάτια σε ενηλίκους και παιδιά άνω των 6 χρονών άλλα και τα όργανα σε μικρότερα παιδιά. Αυτές οι μολύνσεις είναι πολύ σπάνιο να μεταδοθούν από την γάτα του σπιτιού γιατί το τρίχωμά της καθαρίζεται μονίμως και σχολαστικά από την ίδια και τα κόπρανά της είναι μικρού όγκου και μέσα στην αμμολεκάνη της έτοιμα για απομάκρυνση. Έρευνες έχουν καταδείξει ότι ο κύριος όγκος των περιστατικών μόλυνσης των ανθρώπων οφείλεται στην επαφή του με το μολυσμένο περιβάλλον κυρίως από κόπρανα σκύλων.

Αν από λάθος κάποιο παιδί (ή σπανιότερα ενήλικος) καταπιεί ψύλλο μολυσμένο (με …ταινία) είναι πιθανόν η ταινία αυτή να αναπτυχθεί στο έντερό του.

Αν το δέρμα των παιδιών έρθει σε επαφή με υγρό έδαφος μολυσμένο από αγγυλόστομα ή S. stercoralis προκαλείται δερματική μετανάστευση λαρβών που παρουσιάζεται σαν δερματίτιδα με οφιοειδείς αλλοιώσεις και κνησμό.

Η κατάλληλη προφύλαξη περιλαμβάνει πλύσιμο των χεριών πριν το φαγητό, πλύσιμο των λαχανικών, κάλυψη της άμμου όπου παίζουν παιδιά όταν δεν χρησιμοποιείται.

Η επίσκεψη των μικρών γατιών στον γιατρό τους, η τακτική εργαστηριακή εξέταση κοπράνων των ενηλίκων γάτων και η εξολόθρευση των ψύλλων ελαττώνει τον κίνδυνο μόλυνσης του ανθρώπου αλλά και του περιβάλλοντός του.

Καμπυλοβακτηρίδιο και Σαλμονέλα

Είναι δυο βακτηρίδια που κατασκηνώνουν στο πεπτικό σύστημα και μπορούν να γίνουν τα αίτια σοβαρής γαστρεντερικής διαταραχής πολλών ζώων αλλά και του ανθρώπου. Ο άνθρωπος μολύνεται με Καμπυλοβακτηρίδιο και Σαλμονέλα από επαφή με κόπρανα γάτας. Ειδικά η Σαλμονέλα μπορεί να μεταδοθεί και από επαφή με οφθαλμικό έκκριμα ή σάλιο γάτας.

Μια έως τρεις μέρες μετά την μόλυνση παρουσιάζεται στον άνθρωπο διάρροια, πυρετός και πόνος στο στομάχι. Συνήθως υποχωρεί μόνη της αλλά σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί γιατρός.

Η μόλυνση των ανθρώπων κυρίως προκαλείται από τις τροφές (όχι καλά ψημένο κοτόπουλο ή αβγά). Η γάτα μολύνεται αν καταναλώσει ωμό κρέας (κυρίως μικρά πουλάκια ή άλλα μικρά θηράματα) και με την σειρά της μολύνει –σπάνια- τον άνθρωπο.

Αν αντιληφθείτε ότι η γάτα σας έχει διάρροια: Φορέστε γάντια όταν καθαρίζετε την αμμολεκάνη της, πλύνετε τα χέρια σας αμέσως μετά την επαφή μαζί της. Αν η διάρροια της γάτας είναι παρατεταμένη, έντονη ή περιέχει αίμα, ζητήστε βοήθεια από τον κτηνίατρο. Αν βρεθεί σαν αιτία το καμπυλοβακτηρίδιο ή η σαλμονέλα πρέπει να δοθεί ειδική θεραπεία και να προγραμματιστεί ο απαιτούμενος έλεγχος.

Κρυπτοσποριδίωση και Τζιαρντίαση

Νόσοι που οφείλονται στα πρωτόζωα Cryptosporidium parvum και Giardia spp. Γάτες και άνθρωποι μολύνονται και εμφανίζουν διάρροια. Η μόλυνση γίνεται από το μολυσμένο νερό και όχι με την επαφή ανθρώπου - γάτας. Άτομα με AIDS είναι ευπαθή στην κρυπτοσποριδίωση και είναι δυνατόν να μην θεραπευτούν ποτέ. Έρευνα που έγινε σε ανθρώπους που παρουσίασαν κρυπτοσποριδίωση και είχαν AIDS δεν έδειξε καμία διαφορά στα ποσοστά αυτών που είχαν γάτα και αυτών που δεν είχαν.

Για να εξακριβωθεί με το μικροσκόπιο ποια στελέχη από τα παραπάνω μονοκύτταρα παράσιτα είναι επικίνδυνα για ανθρώπους με αδύναμο αμυντικό σύστημα χρειάζεται βαφή των κοπράνων με την μέθοδο των ανοσοφθοριζόντων αντισωμάτων ή άλλες ειδικές βαφές.

Πόσιμο νερό που το θεωρείτε ύποπτο Βράστε το ή περάστε το από ειδικό φίλτρο πριν το καταναλώσετε. Αν πρόκειται να καθαρίσετε αντικείμενο που λερώθηκε με κόπρανα φορέστε γάντια και πλύνετε τα χέρια σας μετά.

Λύσσα

Οι περισσότεροι ιοί είναι εξειδικευμένοι. Ο ιός της ανοσοανεπάρκειας ή της λευχαιμίας της γάτας, για παράδειγμα, δεν μπορεί να μολύνει τον άνθρωπο. Ο ιός του κοινού κρυολογήματος του ανθρώπου, ομοίως, δεν μπορεί να μολύνει την γάτα.

Υπάρχει όμως ένας ιός, ο ιός της λύσσας, που βρίσκεται στο σάλιο μολυσμένων με λύσσα ζώων και μπορεί να μεταδοθεί ακόμη και από την γάτα, στον άνθρωπο.

Ο ιός της λύσσας εισέρχεται στο σώμα από τους βλεννογόνους ή τραυματισμούς του δέρματος (δαγκώματα), πολλαπλασιάζεται στα μονοκύτταρα και προσβάλλει το σημείο ένωσης νεύρου και μυός (συνάψεις). Μετά ταξιδεύει στο υγρό που υπάρχει μέσα στα νεύρα, φτάνει στον εγκέφαλο και στον νωτιαίο μυελό και εκεί εξαπλώνεται. Από εκεί τελικά διασκορπίζεται στα αισθητικά νεύρα (που βοηθούν για να αισθανόμαστε) και στα κινητικά νεύρα (που βοηθούν για να κινούμαστε).

Τα συμπτώματα στην αρχή είναι αποτέλεσμα της υπερβολικής διέγερσης και στην συνέχεια της παράλυσης του νευρικού συστήματος. Δυστυχώς η κατάληξη της λύσσας είναι σχεδόν πάντα ο θάνατος. Ύποπτα συμπτώματα λύσσας θεωρούνται:

Οποιαδήποτε αλλαγή στην συμπεριφορά, στην στάση ζωής που την χαρακτήριζε, υπερβολική διεγερσιμότητα και βιαιότητα, αποπροσανατολισμός, αλλοίωση τόνου και συχνότητας φωνής.

Μη συνεργασία των μυών, ανώμαλο βάδισμα ιδίως πίσω ποδιών, κρίσεις σπασμών, παράλυση.

Αφροί και σάλια στο στόμα, αδυναμία κατάποσης (παράλυση φάρυγγα-λάρυγγα), παράλυση κάτω γνάθου.

Με σκοπό να προασπιστεί η ανθρώπινη υγεία απαιτείται δια νόμου οι γάτες να εμβολιάζονται κατά της λύσσας. Ακόμη και αν η γάτα σας δεν βγαίνει από το σπίτι και ζει στον πέμπτο όροφο πρέπει να είναι εμβολιασμένη γιατί υπάρχει περίπτωση …να δαγκωθεί από μολυσμένη νυχτερίδα!

Για να εκμηδενίσετε την πιθανότητα να εκτεθείτε στην λύσσα, αποφύγετε την επαφή με άγρια ή αδέσποτα ζώα. Αν δαγκωθείτε από κάποιο ζώο ζητήστε να σας δει ο γιατρός σας αμέσως. Η διάλυση 1:32 χλωρίνης σε νερό αδρανοποιεί τον ιό.

Χλαμυδίωση

Πολύ σπάνια έχει παρατηρηθεί επιπεφυκίτιδα στον άνθρωπο (2-3 περιπτώσεις παγκοσμίως) μετά από επαφή με ρινικό ή οφθαλμικό έκκριμα γάτας μολυσμένης με Χλαμύδια. Το απλό πλύσιμο των χεριών απαγορεύει την μόλυνση.

Πανώλης (πανούκλα)

Ψύλλοι τρωκτικών μολυσμένοι με Yersinia pestis μπορούν να φωλιάσουν σε γάτα που τρέφεται με τρωκτικά και να μεταδώσουν στον άνθρωπο την πανώλη.

Παρουσιάζεται με πυρετό, πρησμένους λεμφαδένες (και αμυγδαλές), έντονη φλεγμονή στο σημείο εισόδου, εμετό, διάρροια, αφυδάτωση, έλκη στο στόμα, κατάπτωση, αταξία, κώμα και τελικά θάνατο. Η πανώλης θεραπεύεται με αντιβιοτικά και στον άνθρωπο και στην γάτα.

Αναλόγως του τρόπου μετάδοσης διακρίνουμε τρεις μορφές τις νόσου:

(α) Η Βουβωνική πανώλης από τσίμπημα ψύλλου τρωκτικών. Πρήζονται τα λεμφογάγγλια που υπάρχουν στην ένωση των ποδιών με το σώμα.

(β) Η Πνευμονική πανώλης από εισπνοή στον πνεύμονα σταγονιδίων ή σκόνης που περιέχει τον οργανισμό, από γρατζουνιές ή δάγκωμα μολυσμένων ζώων και γάτας, και από επαφή ανθρώπου με άνθρωπο.

(γ) Η Σηψαιμική πανώλης από είσοδο μολυσμένου αίματος -με ένεση- ή το τελικό στάδιο της βουβωνικής και της πνευμονικής μορφής της νόσου.

Γάτα που αλητεύει έξω και ειδικά το χρονικό διάστημα μεταξύ Απριλίου και Οκτωβρίου αν παρουσιάσει πυρετό, πρησμένα λεμφογάγγλια και δύσπνοια ή βήχα είναι ύποπτη για πανώλη

Τσιμπούρια –Ψύλλοι - Ψείρες

Παρασιτούν κυρίως τα ζώα άνοιξη και καλοκαίρι. Στον άνθρωπο μεταδίδονται σπάνια και μόνο αν ο πληθυσμός τους είναι πολύ μεγάλος. Με την εξωπαρασιτοκτόνο αγωγή εξαφανίζονται.

Δερματοφυτίαση (μύκητες)

Μεταδίδονται από το χώμα ή τις γάτες και σπάνια από τον σκύλο. Στον άνθρωπο προκαλούν κόκκινους δακτυλίους στο δέρμα και αντιμετωπίζονται με αντιμηκυτιακή αγωγή. Προληπτικά καλό πλύσιμο των χεριών εκμηδενίζει τις πιθανότητες μόλυνσης.

Τοξοπλάσμωση της γάτας

Μεταδίδεται μέσω των κοπράνων της γάτας. Πρέπει όμως τα κόπρανα να μείνουν στο εξωτερικό περιβάλλον τουλάχιστον 24 ώρες για να γίνει η μόλυνση. Υπάρχει ειδική εξέταση αίματος για να ελεγχθούν οι γάτες για το μικρόβιο.

Αν καθαρίζονται τα κόπρανα της γάτας καθημερινά και πλένονται τα χέρια δεν υπάρχει κίνδυνος μόλυνσης. Το τοξόπλασμα μεταδίδεται συνήθως από όχι μη καλά ψημένο κρέας, βρώση λαχανικών άπλυτων, κλπ.)

Λεϊσμανίαση (καλααζάρ)

Μεταδίδεται με τις σκνίπες τους θερμούς μήνες του χρόνου και νοσεί ο σκύλος και πολύ λιγότερο ο άνθρωπος. Κινδυνεύουν ίσως οι ομάδες υψηλού κινδύνου που έχει εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.

Επίσης ενώ το ποσοστό των σκύλων που νοσούν έχει αυξηθεί πολύ τα τελευταία χρόνια, στον άνθρωπο δεν έχει παρατηρηθεί αύξηση των κρουσμάτων. Πιθανολογείται ότι τα είδη της σκνίπας που πηγαίνουν στον άνθρωπο είναι διαφορετικά από αυτά του σκύλου. Προληπτικά εφαρμόζουμε ειδική αντιπαρασιτική αγωγή.

Ερλιχίωση

Είναι συνηθισμένη ασθένεια των σκύλων και μεταδίδεται με το τσίμπημα των τσιμπουριών. Στον άνθρωπο είναι πολύ σπάνια και μεταδίδεται πάλι με το τσίμπημα των τσιμπουριών. Η θεραπεία είναι σχετικά εύκολη με χορήγηση τετρακυκλίνων.

Λεπτοσπείρωση του σκύλου

Ο άνθρωπος και ο σκύλος μπορούν να κολλήσουν αν έρθουν σε επαφή με μολυσμένα ούρα, αίμα ή ιστών(π.χ. νεκρά ποντίκια). Είναι πολύ επικίνδυνη νόσος αλλά υπάρχει εμβόλιο που γίνεται στο σκύλο.

Διροφιλαρίαση

Μεταδίδεται μέσω μολυσμένων κουνουπιών τόσο στον σκύλο όσο και στον άνθρωπο. Προκαλεί δεξιά καρδιακή ανεπάρκεια ,βήχα, αιμόπτυση κ.α. Αντιμετωπίζεται με ειδική αντιπαρασιτική αγωγή.

Μέτρα προστασίας κατά των Ζωοανθρωπονόσων.

Η μεγαλύτερη ανακάλυψη του ανθρώπου στον τομέα της ιατρικής δεν ήταν η καρδιοχειρουργική, οι μεταμοσχεύσεις οργάνων ή η αποκωδικοποίηση του DNA. Αυτό που πραγματικά βοήθησε τον άνθρωπο να πάρει διαζύγιο από τις αρρώστιες που τον συντρόφευαν στο μεγαλύτερο διάστημα της ιστορίας του ήταν η ανακάλυψη και η τήρηση των απλών κανόνων υγιεινής.

Ζώντας με την γάτα μάθετε να αποφεύγετε το δάγκωμα και το γρατζούνισμα. και παράλληλα εκπαιδεύστε την να μην το χρησιμοποιεί σε ανθρώπους.

Πολύ βασικό βήμα προφύλαξης είναι να τηρείτε ένα πρόγραμμα καταπολέμησης των ψύλλων για όλη την ζωή της γάτας. Οι περισσότεροι από τους ψύλλους της γάτας δεν ζουν πάνω στον άνθρωπο, μπορούν όμως να τον τσιμπήσουν και να του προκαλέσουν τουλάχιστον ερεθισμό του δέρματός του. Μπορούν επίσης να του μεταφέρουν την νόσο από γρατζούνισμα της γάτας (Μπαρτονέλλωση), τις δερματοφυτώσεις, τις ταινίες καθώς και πολλές άλλες ζωοανθρωπονόσους. Για να ελέγξετε τους ψύλλους χρειάζεται να προγραμματίσετε τακτικό καθάρισμα με ηλεκτρική σκούπα, ψέκασμα με φάρμακο του περιβάλλοντος του σπιτιού και εφαρμογή ειδικού φαρμάκου πάνω στο δέρμα των γάτων σας ανά τακτά χρονικά διαστήματα.

Το περιβάλλον

-Καταπολέμηση των ψύλλων (και τσιμπουριών) στον χώρο που ζείτε.

-Αφαιρείτε καθημερινά τα κόπρανα από την αμμολεκάνη της γάτας.

-Πλύνετε με ζεστό νερό και απορρυπαντικό την αμμολεκάνη σε τακτά χρονικά διαστήματα.

-Σκεπάστε την άμμο που παίζουν παιδιά όταν δεν την χρησιμοποιούν.

Η γάτα σας

-Τακτική καταπολέμηση των ψύλλων (και τσιμπουριών).

-Βεβαιωθείτε ότι ισχύει ο αντιλυσσικός της εμβολιασμός.

-Τακτική ή τουλάχιστον μια φορά τον χρόνο εργαστηριακή ανάλυση των κοπράνων.

-Αν αρρωστήσει ζητείστε ιατρική βοήθεια.

-Ταΐζετέ την μόνο μαγειρευμένη ή εμπορική γατοτροφή.

- Είναι ασφαλέστερο αν δεν της επιτρέπετε να βγαίνει “έξω”.

-Μην της επιτρέπετε να γλύφει το πρόσωπό σας, τα μαγειρικά σας σκεύη, το πιάτο σας.

Εσείς οι ίδιοι.

-Ζητήστε από τον γιατρό σας βοήθεια αν δαγκωθήκατε από γάτα.

-Πλύνετε τα χέρια σας πριν από το φαγητό και μετά από το χαΐδεμα γάτας.

-Φορέστε γάντια πριν ασχοληθείτε με χώμα ή ωμό κρέας. Πλύνετε τα χέρια σας μετά.

-Πλύνετε καλά τα φρούτα και τα λαχανικά πριν τα καταναλώσετε.

-Μαγειρέψτε το κρέας πολύ καλά (πάνω από τους 80°C).

-Πριν καταναλώσετε “επιφανειακό νερό” περάστε το από ειδικό φίλτρο ή βράστε το.