Καρκίνος

 Ριπήτ

Πηγή: ailouros.gr

Γενικά

Τα διάφορα κύτταρα του οργανισμού έχουν την ικανότητα να αυξάνονται και να πληθύνονται όποτε λάβουν την σχετική εντολή και να επιβραδύνουν ή να σταματούν τον πολλαπλασιασμό τους όταν λάβουν την αντίστοιχη εντολή.

Μερικές φορές, όμως, κληρονομικοί και περιβαλλοντολογικοί παράγοντες ακυρώνουν την εντολή που τους ζητά να φρενάρουν ή να σταματήσουν τον πολλαπλασιασμό τους και τότε μπορεί να σχηματιστούν όγκοι σε διάφορα σημεία ή όργανα του σώματος. Οι όγκοι που δεν δημιουργούν νέους σε άλλα σημεία (μετάσταση) και δεν διαβρώνουν γειτονικούς ιστούς λέγονται καλοήθεις. Οι όγκοι που χρησιμοποιούν το αίμα ή την λέμφο για να διασπαρθούν και να δημιουργήσουν νέους όγκους ή που διαβρώνουν επιθετικά τους γειτονικούς τους ιστούς λέγονται κακοήθεις (καρκίνος).

Αν και δεν είναι γνωστά τα αίτια του καρκίνου έχει εξακριβωθεί ότι η κληρονομικότητα παίζει ρόλο στην εμφάνισή του όπως και ο γεροντικός μαρασμός του αμυντικού συστήματος. Ανάλογο μερίδιο έχουν στην εμφάνιση του καρκίνου ιονίζουσες ακτινοβολίες (υπεριώδεις ακτίνες ήλιου), Ρετροϊοί που περιέχουν RNA (ιός της λευχαιμίας-FeLV και ιός της ανοσοανεπάρκειας-FIV της γάτας), παθητικό κάπνισμα, ζιζανιοκτόνα, φάρμακα (ορμόνες) κλπ.

Πώς θα καταλάβω ότι η γάτα μου έχει καρκίνο;

Επειδή ο καρκίνος προσβάλλει οποιονδήποτε ιστό του σώματος δεν υπάρχουν χαρακτηριστικά ή ιδιαίτερα συμπτώματα. Συναντάται συχνότερα στις ώριμες γάτες. Πολλές άλλες νόσοι αλλά και ο καρκίνος προκαλούν έλλειψη ζωηράδας, ανορεξία και απώλεια βάρους, εμφάνιση "φουσκωμάτων" στο δέρμα ή κάτω από αυτό, αλλαγές στα μάτια, ανεξήγητες αιμορραγίες, πληγές που δεν κλείνουν…

Με την πρόοδο που συντελείται καθημερινά σε αυτόν τον τομέα γεννιόνται ελπίδες θεραπείας αλλά και στην χειρότερη περίπτωση η δυνατότητα να προσφερθεί περισσότερη ζωή ποσοτικά αλλά και ποιοτικά.

Μόλις αντιληφθείτε κάτι ύποπτο ή αν έχετε ώριμη γάτα - δυο φορές τον χρόνο - επικοινωνήστε για ραντεβού με τον γιατρό. Η έγκαιρη διάγνωση και ανάληψη θεραπείας βαρύνει την ζυγαριά προς την μεριά της ζωής.

Πώς θα γίνει η διάγνωση της νόσου και η θεραπεία της γάτας;

Τις περισσότερες φορές εκτός από την γενική φυσική εξέταση για να διαγνωστεί ο καρκίνος χρειάζονται ακτινογραφίες, υπέρηχος, ακόμη και αξονικός ή μαγνητικός τομογράφος για να βρεθεί η θέση και η έκταση κάποιου όγκου.

Σχεδόν πάντα η οριστική διάγνωση του καρκίνου γίνεται με την μικροσκοπική εξέταση των ύποπτων ιστών (βιοψία). Οι αιματολογικές και οι βιοχημικές αναλύσεις είναι απαραίτητες για να ελέγχεται κάθε στιγμή η κατάσταση του ασθενούς και οι επιπτώσεις από την χρήση αντικαρκινικών φαρμάκων.

Στις περισσότερες περιπτώσεις η κατάλληλη θεραπεία κατά του καρκίνου επιμηκύνει και βελτιώνει την ζωή.

Τι μπορώ να κάνω για να προλάβω τη νόσο;

Αποφύγετε την παχυσαρκία στη γάτα σας. Μην χρησιμοποιείτε αντιπαρασιτικά φάρμακα ακατάλληλα για γάτα, προσοχή στις δόσεις και στη συχνότητα επανάληψης. Αν έχει άσπρο ή πολύ ανοιχτό χρώμα μην την εκθέτετε στο άμεσο ηλιακό φως (10πμ-4μμ). Αποφύγετε να χρησιμοποιείτε συχνά και σε ποσότητες “ακίνδυνα” χημικά για οικιακή χρήση γιατί πολύ πιθανόν να “κατηγορηθούν” στο μέλλον. Αν καπνίζετε φροντίστε να αερίζεται ο χώρος. Πολλές γάτες έχουν προδιάθεση στον καρκίνο αν συγχρόνως έχουν Λευχαιμία ή / και Ανοσοανεπάρκεια. Συμβουλευτείτε τον γιατρό για τεστ και εμβόλια.

Οι πιο συχνοί όγκοι

Λέμφωμα (Κακόηθες λέμφωμα, λεμφοσάρκωμα)

Ονομάζεται λέμφωμα γιατί αποτελείται από μια ομάδα λευκών αιμοσφαιρίων που λέγονται λεμφοκύτταρα. Είναι ο πιο κοινός καρκίνος της γάτας.

Αναπτύσσεται σε πολλά όργανα και ιστούς του σώματος όπως στο πεπτικό σύστημα, στη θωρακική κοιλότητα, στο νευρικό σύστημα, στα λεμφογάγγλια, στη μύτη, στα νεφρά κλπ. Παράλληλη μόλυνση με ιό της λευχαιμίας ή της ανοσοανεπάρκειας προδιαθέτει στην ανάπτυξη λεμφώματος.

Η θεραπεία περιλαμβάνει εγχείρηση, φάρμακα, ακτινοβολίες και είναι προσαρμοσμένη στον τύπο του όγκου, στην περιοχή που έχει αναπτυχθεί, στη γενική κατάσταση του ασθενούς. Άλλες γάτες απαντούν πολύ καλά και κάποιες περιπτώσεις θεραπεύονται.

Καρκίνος μαστού

Συνήθως παρατηρείται σε θηλυκές γάτες που δεν έχουν στειρωθεί ή που πριν στειρωθούν τους χορηγήθηκαν σκευάσματα αναστολής οίστρου (ορμόνες).

Ο όγκος αρχικά αναπτύσσεται με τη μορφή μικρών σκληρών ογκιδίων σε έναν ή δύο μαστούς. Αργότερα τα ογκίδια αυξάνονται σε μέγεθος, εξελκώνονται και αιμορραγούν.

Η προσβολή των γειτονικών λεμφογαγγλίων είναι ο κανόνας. Στα τελικά στάδια γίνεται μετάσταση στους πνεύμονες.

Στον καρκίνο του μαστού η έγκαιρη διάγνωση όταν ο όγκος δεν έχει μεγαλώσει και η χωρίς χρονοτριβή θεραπεία (κυρίως χειρουργική αλλά πιθανόν και χημειοθεραπεία) μπορούν να χαρίσουν σε μια γάτα ακόμη και πέντε χρόνια επιπλέον ζωής.

Καρκίνος δέρματος (Καρκίνωμα βασικής στιβάδας)

Οι όγκοι εμφανίζονται σαν υπερυψωμένα από το δέρμα ογκίδια με ξεκάθαρα όρια. Μερικές φορές έχουν χρώμα (συνήθως μπλε) και δεν είναι σπάνιο να είναι γεμάτοι υγρό ή να έχουν στην επιφάνειά τους έλκη. Η ανάπτυξή τους είναι αργή και σπάνια δίνουν μεταστάσεις εκτός μερικών εξαιρέσεων. Η θεραπεία τους είναι (συνήθως) χειρουργική.

Καρκίνος δέρματος (όγκοι μαστοκυττάρων)

Οι αρσενικές γάτες της ώριμης ηλικίας είναι οι πιο συχνά προσβαλλόμενες.

Τα μαστοκύτταρα είναι κύτταρα του συνδετικού ιστού και παίζουν ρόλο στις αλλεργικές νόσους. Περιέχουν μέσα τους κοκκία ισταμίνης και άλλων αγγειοενεργών ουσιών και μπορούν να προκαλέσουν ερυθήματα (κοκκινίλες) και οιδήματα (πρηξίματα). Περιέχουν επίσης κοκκία ηπαρίνης και αυξάνουν την τάση για αιμορραγίες.

Οι όγκοι συνήθως αναπτύσσονται στο δέρμα και τους υποδόριους ιστούς, στον σπλήνα και σπανίως στο έντερο.

Η θεραπευτική προσέγγιση είναι ανάλογος του εντοπισμού των όγκων και της κατάστασης του ασθενούς. Μπορεί να χρησιμοποιηθούν και χειρουργικές μέθοδοι και ραδιοθεραπεία και χημειοθεραπεία.

Καρκίνος δέρματος (πλακώδους επιθηλίου)

Η έκθεση στον ήλιο είναι μια από τις αιτίες που προδιαθέτουν στον καρκίνο του πλακώδους επιθηλίου του δέρματος. Παρατηρείται κυρίως σε άσπρες γάτες που ζουν στην Ελλάδα και παρόμοιες χώρες με μεγάλη ηλιοφάνεια. Συνήθως αναπτύσσεται στην μύτη, τα βλέφαρα ή τα αυτιά και αρχικά μοιάζει με μικρό τραύμα από γρατσουνιά που αργεί ή δεν επουλώνεται. Σπανίως κάνει μετάσταση αλλά συνήθως διηθεί τα γειτονικά λεμφογάγγλια. Η θεραπεία περιλαμβάνει εγχείρηση, ακτινοβολία ή κρυοχειρουργική και πολλές φορές στέφεται με επιτυχία.

Καρκίνος δέρματος (Ινοσάρκωμα)

Αυτοί οι καρκίνοι σχηματίζονται από ινοβλάστες καθώς και άλλους υποστηρικτικούς ιστούς που υπάρχουν κυρίως κάτω από το δέρμα. Εμφανίζονται σαν βαθμιαία διογκούμενες σκληρές μάζες κάτω από το δέρμα. Ο βαθμός κακοήθειάς τους ποικίλει. Μερικά δίνουν μεταστάσεις πολύ γρήγορα στα λεμφογάγγλια και τους πνεύμονες ενώ άλλα πολύ αργότερα. Η θεραπεία είναι συνδυασμός χειρουργικής αφαίρεσης με ακτινοβολία και χημειοθεραπεία.

Καρκίνος του στόματος

Είναι καρκίνος των κυττάρων που καλύπτουν το στόμα, τον φάρυγγα και την γλώσσα. Οι συνηθέστεροι όγκοι είναι το καρκίνωμα του πλακώδους επιθηλίου και το ινοσάρκωμα. Μπορούν να προκαλέσουν δυσκολία στη λήψη του φαγητού, αιματηρή σιαλόρροια, δύσοσμη αναπνοή, πέτρα στα δόντια και αλλοίωση του σχήματος του προσώπου. Μερικές φορές ο όγκος διαβρώνει το οστό και διηθεί τα τοπικά λεμφογάγγλια.

Η θεραπεία είναι δύσκολη και απαιτείται εξειδικευμένος εξοπλισμός (αξονικός τομογράφος - ακτινοθεραπεία).

Οστεοσάρκωμα

Καρκίνος που προσβάλλει τα οστά. Αν προσβληθούν τα οστά των άκρων τότε αδυνατίζουν, κινδυνεύουν να σπάσουν πολύ εύκολα και προκαλούν σοβαρό πόνο και χωλότητα. Το οστεοσάρκωμα μπορεί να κάνει μετάσταση στα γειτονικά λεμφογάγγλια και τους πνεύμονες. Εγχείρηση πριν την μετάσταση μπορεί να είναι θεραπευτική σε αυτές τις περιπτώσεις. Ακτινοβολία και χημειοθεραπεία μπορεί να είναι σημαντική βοήθεια σε κάποιες άλλες περιπτώσεις.

Καρκίνος αναπνευστικού (πνευμόνων ή μύτης).

Ο πιο συνηθισμένος καρκίνος είναι ο καρκίνος του πλακώδους επιθηλίου του ρύγχους της μύτης. Ακολουθούν το λέμφωμα και το αδενοκαρκίνωμα της μύτης και το αδενοκαρκίνωμα των πνευμόνων.

Οι όγκοι στη μύτη είναι συνηθισμένοι και προκαλούν συχνά εμπόδια στην ροή του αέρα μέσα από αυτήν και κατά συνέπεια ήχους όμοιους με ροχαλητό κατά την διάρκεια της αναπνοής. Μπορεί να υπάρχει φτέρνισμα και έκκριμα από την μύτη και αυξανόμενη δυσκολία στην αναπνοή καθώς ο καρκίνος προοδεύει. Η ακτινοβολία με ή χωρίς χημειοθεραπεία ενδείκνυται για τους όγκους της μύτης.

Το αδενοκαρκίνωμα των πνευμόνων μπορεί να προκαλέσει δυσκολία στην αναπνοή, βήχα, ή και τα δύο. Υπάρχει πιθανότητα ο καρκίνος να δώσει μετάσταση και στα οστά των δαχτύλων και τότε εμφανίζεται χωλότητα.

Το μειονέκτημα στην θεραπεία (χειρουργική με χημειοθεραπεία) των όγκων του αναπνευστικού είναι ότι την χρονική στιγμή που θα διαγνωστούν έχει συμβεί εκτεταμένη διασπορά τους σε όλη την μάζα των πνευμόνων.

Καρκίνος του γαστρεντερικού συστήματος

Το λέμφωμα είναι ο πιο κοινός καρκίνος του γαστρεντερικού και αναπτύχθηκε παραπάνω. Το αδενοκαρκίνωμα είναι ο δεύτερος πιο συχνά αναπτυσσόμενος καρκίνος στο γαστρεντερικό. Παρουσιάζεται συνήθως σε γάτες άνω των 10 ετών.

Μόνιμη ανορεξία, απώλεια βάρους, εμετός, και διάρροια είναι τα πιο συνήθη συμπτώματα. Λιγότερο συχνά μπορεί να παρατηρηθεί προσπάθεια για αφόδευση και αίμα στα κόπρανα ή στον εμετό. Η μετάσταση στα γειτονικά λεμφογάγγλια είναι συνήθης και η διάβρωση του εντέρου είναι αρκετά εκτεταμένη.

Η αντιμετώπιση είναι χειρουργική. Σε μερικές περιπτώσεις χρησιμοποιείται και η χημειοθεραπεία. Μπορεί να επιτευχθεί καλή παράταση ζωής ακόμη και αν ο όγκος έχει διηθήσει τα γειτονικά λεμφογάγγλια.

Αδενοκαρκίνωμα παγκρέατος και ήπατος (χοληφόρου πόρου).

Είναι οι πιο σπάνιοι από τους συνήθεις καρκίνους στις γάτες. Προκαλούν ατελή ή πλήρη έμφραξη του χοληφόρου πόρου με συμπτώματα κατάπτωσης, απώλειας βάρους, εμετού, ίκτερου (κίτρινο δέρμα) και διόγκωσης της κοιλιάς τους λόγω του όγκου ή λόγω της συγκέντρωσης υγρού (ασκίτης). Δεν έχει βρεθεί μέχρι στιγμής ικανοποιητική θεραπεία.