Τα εμβόλια της γάτας

  Φωτεινή

Το εμβόλιο είναι ένα παρασκεύασμα που εισάγεται στο σώμα για να παρέχει προστασία (ανοσία), από μια νόσο. Τα εμβόλια συνήθως αναπτύσσονται για ασθένειες που μπορούν να εξασθενίσουν ή να απειλήσουν τον οργανισμό και να εξαπλωθούν μεταξύ των ατόμων.

 
Πώς λειτουργεί ένα εμβόλιο;

Ένα εμβόλιο είναι μια αναστολή των μικροοργανισμών (βακτήρια και ιοί), η οποία προκαλεί τη γάτα να παράγει αντισώματα κατά του μικροοργανισμού. Σε περίπτωση που η γάτα έρθει στη συνέχεια σε επαφή με το μικροοργανισμό, τα αντισώματα είναι εκεί, έτοιμα για την καταπολέμηση της λοίμωξης. Αυτή είναι μια ανοσολογική απόκριση. Τα βακτήρια ή οι ιοί που περιέχονται στο εμβόλιο είτε έχουν σκοτωθεί ή αλλοιωθεί κατά κάποιο τρόπο, έτσι ώστε το εμβόλιο να διεγείρει την ανοσολογική αντίδραση χωρίς να προκαλέσει ασθένειες. Τα εμβόλια κατά συνέπεια χαρακτηρίζεται ως «θανατωμένα», «ζωντανά τροποποιημένα», ή ως «υπο-ομάδα».

Τα «θανατωμένα» εμβόλια είναι λιγότερο πιθανό να προκαλέσουν ασθένεια.Τα  «ζωντανά τροποποιημένα» εμβόλια σπανίως μπορούν να επανέλθουν στην ισχυρή τους μορφή και να προκαλέσουν νόσο. Ωστόσο, δεδομένου ότι τα «θανατωμένα» εμβόλια δεν προκαλούν μια τόσο ισχυρή ανοσολογική αντίδραση, τα «ζωντανά τροποποιημένα» εμβόλια χρησιμοποιούνται πιο συστηματικά. Τα «θανατωμένα» ή τα «υπο-ομάδα» εμβόλια θα πρέπει να χρησιμοποιούνται σε κυοφορούντα ζώα (εάν χρειάζεται να εμβολιαστούν), σύμφωνα με τις οδηγίες των κατασκευαστών, ή σε ζώα όταν το ανοσοποιητικό τους σύστημα δεν λειτουργεί σωστά (ανοσοκαταστολή), για παράδειγμα, σε γάτες που έχουν μολυνθεί με τον ιό της λευχαιμίας της γάτας(FeLV) ή τον ιό της ανοσοανεπάρκειας της γάτας (FIV).


Για ποιές ασθένειες μπορώ να εμβολιάσω τη γάτα μου;

Επί του παρόντος, στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι διαθέσιμα εμβόλια για τις εξής ασθένειες:

*Ιό της πανλευκοπενίας των αιλουροειδών (λοιμώδης εντερίτιδα των αιλουροειδών - Παρβοϊός της γάτας)

*Ερπητοϊό των αιλουροειδών (γρίπη της γάτας)

*Καλικοϊό των αιλουροειδών (γρίπη της γάτας)

*Ιό της λευχαιμίας των αιλουροειδών (FeLV)

*Chlamydophila felis - Χλαμυδίωση (παλαιότερα γνωστή ως Chlamydia psittaci var felis)

*Bordetella bronchiseptica (σημ. βακτήριο της λοίμωξης του αναπνευστικού)
*Λύσσα

Στις ΗΠΑ, είναι επίσης διαθέσιμα εμβόλια κατά της λοιμώδους περιτονίτιδας των αιλουροειδών, τον ιό της ανοσοανεπάρκειας των αιλουροειδών, των τριχόφυτων  και της Γιάρδιας (σημ. βακτήριο που προκαλεί διάρροια). Αυτά τα εμβόλια δεν έχουν επί του παρόντος άδεια χρήσης στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Ποιά εμβόλια χρειάζεται γάτα μου;

Τα εμβόλια μπορεί να χωριστεί σε core εμβόλια και μη βασικά εμβόλια. Τα core εμβόλια θα μπορούσαν να θεωρηθούν απαραίτητα για όλες τις γάτες (συμπεριλαμβανομένων των γατών που ζουν σε εσωτερικούς χώρους μόνο), ενώ τα μη βασικά εμβόλια χορηγούνται ανάλογα με τη γάτα. Οι αποφάσεις που καθορίζουν τη χορήγηση των μη βασικών εμβολίων βασίζονται στην ηλικία, τον τρόπο ζωής της γάτας και την επαφή της με άλλες γάτες.

 
Core εμβόλια

Πανλευκοπενία των  αιλουροειδών

Ο ιός της πανλευκοπενίας είναι σοβαρή και συχνά θανατηφόρα ασθένεια. Ο εμβολιασμός είναι πολύ αποτελεσματικός και μείωσε ευτυχώς ουσιαστικά τη συχνότητα εμφάνισης της νόσου. Ωστόσο, όπου υπάρχει ευπαθής πληθυσμός γατών, είναι ιδιαίτερα μολυσματική. Επιπλέον, ο ιός μπορεί να επιβιώσει στο περιβάλλον. Οι γάτες μπορούν να μολυνθούν με κυνοειδή στελέχη παρβοϊού.
 
Ερπητοϊός των  αιλουροειδών

Μόλις μολυνθούν από τον ερπητοϊό της γάτας, οι γάτες θα παρουσιάσουν συμπτώματα γρίπης για ένα μικρό χρονικό διάστημα. Παρά το γεγονός ότι οι κλινικές ενδείξεις φθίνουν, ο ιός παραμένει λανθάνων μέσα στο σώμα, προκαλώντας υποτροπιάζοντα επεισόδια λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος και / ή προβλήματα όρασης. Το άγχος μπορεί να προκαλέσει εμφάνιση της νόσου. Η μόλυνση συνήθως απαιτεί αρκετά στενή επαφή με άλλες γάτες, καθώς ο ιός πεθαίνει στο περιβάλλον. Ο εμβολιασμός μειώνει την εξάπλωση της λοίμωξης από γάτα σε γάτα (π.χ., σε εκθέσεις γάτας, εκτροφεία, χώρους κτηνιατρείων) και θεωρείται ότι μειώνει τα κλινικά συμπτώματα της νόσου σε γάτες με χρόνια λοίμωξη.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον ερπητοϊό, κάντε κλικ εδώ: http://www.fabcats.org/owners/cat_flu/info.html

Καλικοϊός των  αιλουροειδών

Όπως και με τον ερπητοϊό, ο καλικοϊός προκαλεί τη γρίπη της γάτας, συχνά με έλκη του στόματος. Οι γάτες μπορούν να απαλλαγούν μόνες τους από την ασθένεια ή να υποστούν χρόνια λοίμωξη. Υπάρχουν πολλά διαφορετικά στελέχη του καλικοϊού και τα εμβόλια στοχεύουν στα πιο σοβαρά από αυτά. Η παρουσία των διαφόρων στελεχών, καθώς και η ικανότητα της γάτας να ασθενήσει με χρόνια λοίμωξη (πιθανόν ως μικρό γατάκι πριν από τον πρώτο εμβολιασμό) εξηγεί γιατί μερικές γάτες μπορούν να εμφανίσουν ενδείξεις λοίμωξης από καλικοϊό, ακόμη κι αν έχουν εμβολιαστεί. Ωστόσο, όπως και για τον ερπητοϊό, ο εμβολιασμός εξακολουθεί να συνίσταται για τη μείωση της συχνότητας και της σοβαρότητας των κλινικών συμπτωμάτων. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον καλικοϊό, κάντε κλικ εδώ: http://www.fabcats.org/owners/cat_flu/info.html

Μη βασικά εμβόλια

Ιός της λευχαιμίας των αιλουροειδών (FeLV)

Ο FeLV εξαπλώνεται με το σάλιο. Οι γάτες μπορούν να μολυνθούν μέσω της αμοιβαίας περιποίησης, των σκευών της τροφής και του νερού ή από δάγκωμα από μολυσμένες γάτες. Επιπλέον, τα γατάκια μπορούν να μολυνθούν μέσω του πλακούντα και ο ιός μπορεί να εξαπλωθεί στο ζευγάρωμα. Νοικοκυριά με πολλές γάτες ή γάτες που ζουν μέσα και έξω από το σπίτι κινδυνεύουν να κολλήσουν αυτή την ασθένεια. Μια «εσωτερική» γάτα δεν κινδυνεύει και συνεπώς δεν απαιτείται εμβολιασμός. Οι εξετάσεις αίματος για αντιγόνο FeLV μπορεί να επιτρέψει την αναγνώριση της κατάστασης FeLV των γατών σε ένα σπίτι, έτσι ώστε να διευκολυνθεί η λήψη αποφάσεων όσον αφορά τον εμβολιασμό.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με FeLV, κάντε κλικ εδώ: http://www.fabcats.org/owners/felv/info.html

 
Χλαμυδίωση των αιλουροειδών

Μια βακτηριακή λοίμωξη από Chlamydophila felis προκαλεί επιπεφυκίτιδα και νόσο του ανώτερου αναπνευστικού. Τα νεαρά γατάκια είναι πιο ευαίσθητα, συχνά σε μια ηλικία όταν είναι πολύ μικρά για να εμβολιαστούν. Οι περισσότερες περιπτώσεις αντιμετωπίζονται με τα κατάλληλα αντιβιοτικά, παρά τον εμβολιασμό, αλλά ο εμβολιασμός μπορεί να ενδείκνυται όταν υπάρχει ένα ενδημικό πρόβλημα μέσα σε ένα χώρο με πολλές γάτες.

 Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με Chlamydophila felis, κάντε κλικ εδώ: http://www.fabcats.org/owners/chlamydophila/info.html

Bordetella bronchiseptica (Μολυσματική βρογχίτιδα)

Η  βακτηριακή λοίμωξη από την Bordetella bronchiseptica μπορεί να προκαλέσει αναπνευστικά προβλήματα, όπως βήχα ή πνευμονία. Είναι ένας από τους παράγοντες που μπορεί να ευθύνονται για τον βήχας σκύλων σε εκτροφεία. Οι γάτες που κινδυνεύουν περισσότερο είναι εκείνες που ζουν σε χώρους με πολλές γάτες ή οι γάτες που μοιράζονται το περιβάλλον τους με σκυλιά. Ο εμβολιασμός των γατών που κινδυνεύουν μπορεί να γίνεται σε τακτική βάση ή μπορεί να πραγματοποιηθεί προληπτικός εμβολιασμός πριν από την εισαγωγή σε εκτροφείο (ειδικά αν το εκτροφείο έχει επίσης σκυλιά). Αυτό το εμβόλιο είναι ενσταλάζεται στα ρουθούνια αντί να χορηγείται με ένεση, καθώς διεγείρει την τοπική ανοσία στην αναπνευστική οδό.

Λύσσα
Ο εμβολιασμού κατά της λύσσας ενδείκνυται μόνο για τα ζώα που ταξιδεύουν στο εξωτερικό, όπως η μόλυνση δεν είναι ενδημική ασθένεια στο Ηνωμένο Βασίλειο.

  
Πόσο συχνά πρέπει να εμβολιάζεται η γάτα μου;

Όλες οι γάτες πρέπει να λάβουν μια σειρά από core εμβόλια δύο δόσεων σε διάστημα τριών έως τεσσάρων εβδομάδων, αρχής γενομένης από την ηλικία των περίπου εννέα εβδομάδων. Η ανάγκη του γάτας για τα μη βασικά εμβόλια μπορεί να εκτιμηθεί εκείνη τη στιγμή. Προκειμένου να εξασφαλιστεί ένα καλό επίπεδο συνεχούς προστασίας, το πρώτο εμβόλιο θα πρέπει να δοθεί ένα χρόνο μετά τον αρχικό εμβολιασμό. Στη συνέχεια, η συνιστώμενη συχνότητα των επαναληπτικών εμβολίων μπορεί να εξαρτηθεί από τον ατομικό τρόπο ζωής και κίνδυνο.

Οι τρέχουσες συστάσεις των κατασκευαστών εμβολίων αφορούν τον ετήσιο εμβολιασμό, καθώς οι άδειες του προϊόντος βασίζονται σε μελέτες για ανοσία διάρκειας ενός έτους. Πολλοί κτηνίατροι ακολουθούν αυτές τις οδηγίες, καθώς η μη συμφωνία με τους κανονισμούς χορήγησης αδειών θα μπορούσε να τους αφήσει έκθετους σε ισχυρισμούς για αμέλεια. Ωστόσο, όλο και περισσότερη δουλειά αναδύεται που αποδεικνύει ότι τα core εμβόλια είναι αποτελεσματικά για τουλάχιστον τρία χρόνια. Οι ιδιοκτήτες μπορούν να επιλέξουν να εμβολιάζουν τις γάτες τους ανά τριετία, υπό την προϋπόθεση ότι αποδέχονται ότι αυτό δεν ακολουθεί τις συστάσεις του κατασκευαστή (δηλαδή, συναίνεση κατόπιν ενημέρωσης). Συνιστάται να εξακολουθεί να γίνεται η ετήσια εξέταση υγείας, ακόμη και αν η γάτα δεν εμβολιάζεται ετησίως.

 
Οι γάτες στα εκτροφεία απαιτούν ετήσιο εμβολιασμό ώστε να εξασφαλίζεται το εκτροφείο καθώς είναι μία από τις υψηλότερες περιοχές κινδύνου. Αυτός πρέπει να γίνεται τουλάχιστον δύο εβδομάδες πριν από την εισαγωγή.

 
Τι προβλήματα μπορεί να σχετίζονται με τον εμβολιασμό;

Οι παρενέργειες από τα εμβόλια είναι πολύ σπάνιες, ιδίως ενόψει των χιλιάδων δόσεων που χορηγούνται κάθε χρόνο. Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες είναι πολύ ήπιες και περιλαμβάνουν λήθαργο, ανορεξία ή ευαισθησία στο σημείο της ένεσης. Εντονότερες παρενέργειες μπορεί να περιλαμβάνουν έμετο, διάρροια, χωλότητα, πυρετό, συμπτώματα από λοίμωξη του αναπνευστικού συστήματος, ή εξογκώματα στο σημείο της ένεσης. Τα γατάκια και οι νεαρές γάτες φαίνεται να είναι πιο επιρρεπείς να εμφανίσουν προβλήματα από τις μεγάλες γάτες. Μια άλλη αρνητική επίπτωση που μπορεί να αναφερθεί είναι η έλλειψη αποτελεσματικότητας. Ενώ αυτό μπορεί να οφείλεται σε πραγματική αποτυχία του εμβολίου, μπορεί επίσης να οφείλεται σε μόλυνση πριν από τον εμβολιασμό, ή σε ανεπαρκές ανοσοποιητικό σύστημα με αποτέλεσμα την αδυναμία της γάτας να ανταποκριθεί ανοσολογικά.

Η παρενέργεια που έχει λάβει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια είναι το ινώδες σάρκωμα - πρόκειται για έναν όγκο που αναπτύσσεται στο σημείο του εμβολιασμού. Ένας αριθμός γατών μπορούν να αναπτύξουν ένα μικρό οζίδιο στο σημείο της ένεσης που συνδέεται με φλεγμονή. Αυτό συνήθως εξαφανίζεται μέσα σε τρεις έως τέσσερις εβδομάδες, αλλά εάν αυτό δεν συμβαίνει, η χρόνια φλεγμονή μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη ενός σαρκώδους όγκου. Η φλεγμονή είναι πιο πιθανό να προκύψει από τη χρήση εμβολίων που περιέχουν μια ουσία που ονομάζεται επικουρική η οποία περιέχεται στα εμβόλια για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας τους. Ενισχυμένα εμβόλια είναι συνήθως του FeLV και τα αντιλυσσικά.

Η συχνότητα εμφάνισης σαρκώματος στις ΗΠΑ εκτιμάται ότι είναι μία περίπτωση ανά 10.000, ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο υπολογίζεται ότι είναι 0,04 περιπτώσεις ανά 10.000 δόσεις του εμβολίου. Η διαφορά αυτή μπορεί να εξηγηθεί από τα διάφορα εμβόλια που διατίθενται στις δύο χώρες και τη μεγαλύτερη συχνότητα του εμβολιασμού κατά της λύσσας στις ΗΠΑ.

 Τα σαρκώματα που σχετίζονται με ενέσεις είναι πολύ επιθετικά, γεγονός που καθιστά δύσκολη την αφαίρεσή τους. Στις ΗΠΑ ορισμένες κατευθυντήριες γραμμές συνιστούν τα εμβόλια κατά της λύσσας να χορηγούνται στο δεξί πίσω πόδι και είναι τα εμβόλια κατά της λευχαιμίας στο αριστερό πίσω πόδι. Αυτό γίνεται εν μέρει διότι, σε περίπτωση σαρκώματος σε αυτά τα σημεία, ο ακρωτηριασμός είναι εφικτός και προσφέρει καλύτερη ευκαιρία για πλήρη απομάκρυνση του σαρκώματος από ότι από την περιοχή του λαιμού.

Ενώ το σάρκωμα είναι μια καταστροφική ασθένεια, πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι ο FeLV είναι επίσης μια θανατηφόρα ασθένεια. Η συχνότητα εμφάνισης του FeLV είναι πολύ μεγαλύτερη από το σάρκωμα ( μία ή δύο περιπτώσεις ανά 100 γάτες) με ορισμένες περιοχές με πολύ υψηλότερη εξάπλωση της νόσου.

Συμπεράσματα

Ο εμβολιασμός είναι γενικά μια ασφαλής διαδικασία που έχει μειώσει σημαντικά τη συχνότητα εμφάνισης σοβαρών ασθενειών στον πληθυσμό των αιλουροειδών. Τούτου λεχθέντος, τα εμβόλια δεν είναι εντελώς ακίνδυνα και ενδείκνυται κατάλληλη και ορθολογική χρήση. Μεμονωμένες γάτες που δεν ανέχονται τα εμβόλια μπορούν να εξακολουθήσουν να προστατεύονται, εφόσον προστατεύεται η μεγάλη πλειονότητα του πληθυσμού των γατών, δεδομένου ότι οι λοιμώξεις δεν διαθέτουν επαρκή αριθμό δεκτών για να εξαπλωθούν. Ωστόσο, εάν ένας αρκετά μεγάλος αριθμός γάτων είναι απροστάτευτος, ασθένειες όπως η πανλευκοπενία, που είναι σήμερα πολύ σπάνια, θα μπορούσε να εμφανιστεί ξανά στις γάτες.